Poniżej przedstawiamy skrótowo podstawowe zasady jak pomóc pacjentowi w stanie zagrożenia zdrowia lub życia.
1. Ocena stanu pacjenta.
Zadbaj o własne bezpieczeństwo, potrząśnij lekko pacjenta za ramiona i zapytaj głośno co się stało .Jeśli pacjent odpowiada, zapytaj jakie ma dolegliwości. Jeśli pacjent jest nieprzytomny i nie reaguje, należy zapewnić sobie pomoc, ocenić czy oddycha oraz dzwonić pod numer 999 wezwać pogotowie ratunkowe.
2. Jeśli pacjent jest nieprzytomny i nie oddycha normalnie, a pomoc już została wezwana, rozpocznij podstawowe czynności resuscytacyjne (BLS).
W tym celu:
- udrożnij drogi oddechowe. Należy usunąć ciała obce z jamy ustnej i gardła. odgiąć głową do tyłu, wysunąć żuchwę do przodu, postępuj ostrożnie w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa szyjnego.
- sprawdź wzrokiem, słuchem i czuciem czy wrócił prawidłowy oddech, jeśli potrafisz oceń tętno na tętnicy szyjnej
- połóż splecione ręce na środku klatki piersiowej i rozpocznij 30 ucisków klatki piersiowej, uciskaj z częstotliwości około 100/min
- wykonaj 2 sztuczne wdechy metodą usta-usta, z których każdy będzie trwał około 1 sekundy, patrząc czy unosi się klatka piersiowa
- kontynuuj te czynności w stosunku 30:2 a? do powrotu akcji serca i oddechu lub do momentu przejęcia reanimacji przez przybyły personel pogotowia ratunkowego.
W przypadku własnego wyczerpania możesz odstąpić od dalszej reanimacji jeśli jesteś w miejscu w pobliżu którego znajduje się automatyczny defibrylator (AED) sprowadź go na miejsce, otwórz, uruchom i postępuj zgodnie z usłyszanymi wskazówkami jeśli pomocy udzielasz dziecku, całe powyższe postępowanie po udrożnieniu dróg oddechowych rozpocznij od 5 wdechów ratowniczych
3. Pozycja boczna bezpieczna
Pacjent nieprzytomny, z zachowanym oddechem i akcją serca powinien być do czasu przybycia na miejsce zdarzenia lekarza ułożony w pozycji bocznej bezpiecznej, w której zabezpieczona będzie drożność jego dróg oddechowych, a w przypadku wymiotów nie zadławił się.
Aby to wykonać:
- zajmij miejsce z boku ratowanego skontroluj jego parametry życiowe (oddech, tętno)
- zegnij jego rękę znajdująca się od Twojej strony pod kątem prostym przełóż jego drugą rękę przez jego pierś do jego policzka zegnij jego drugą nogę w półtrzymając za zgiętą nogę i rękę znajdująca się przy policzku pociągnij osobę ratowaną do siebie, tak aby tułw znalazł się na boku
- głowę odchyl do tyłu, pod głowę podeprzyj ręką
- często kontroluj oddech i tętno
- przeciwwskazaniem do pozycji bocznej bezpiecznej jest podejrzenie urazu kręgosłupa szyjnego.
4. Duszności
Ułóż pacjenta z pozycji siedzącej uchyl okno zapytaj czy nie posiada jakichś leków przynoszących ulgę (Nitrogliceryna u pacjentów chorujących kardiologicznie, inhalatory w przypadku pacjentów z astmą)
5. Bóle w klatce piersiowej
Uspokój pacjenta ułóż go w pozycji półsiedzącej zaleć unikanie jakiegokolwiek wysiłku w przypadku pacjentów chorujących „na serce” podaj Nitroglicerynę lub/i Aspirynę kontroluj często stan pacjenta
6. Drgawki
Zabezpiecz pacjenta aby nie doznał dodatkowych urazów, szczególnie chroń głowę; zabezpiecz drożność dróg oddechowych
7. Drgawki gorączkowe
U dzieci zrób zimny okład ochładzaj pomieszczenie, polec otworzyć okno podawaj w małych ilościach chłodne płyny podaj leki przeciwgorączkowe zabezpiecz drożność dróg oddechowych
8. Krwotok
Unieś i utrzymuj cześć zranioną powyżej poziomu serca uciśnij jałowym opatrunkiem miejsce zranienia w przypadku przeciekania opatrunku nie należy go wymieniać, a jedynie założyć na niego następny gdy pacjent stracił dużo krwi należy unieść jego nogi nieznacznie ku górze i ciepło okryć jego ciało.
9. Krwawienie z przewodu pokarmowego lub nosa
Zapewnij swobodny wypływ krwi, aby pacjent się nie zakrztusił, np. poprzez przygięcie głowy niżej lub ułożenie pacjenta w pozycji bocznej.
10. Zachłyśnięcie
U pacjentów przytomnych – sprowokować kaszel, zgiąć pacjenta i pochylił do przodu, uderzyć otwartą dłonią w okolicę międzyłopatkową, a przy braku efektu otoczyć pacjenta rękoma powyżej pępka i mocno krótko ucisnąć do góry jamą brzuszną (tzw. rękoczyn Heimlich`a). Na przemian stosujemy po 5 jednych i drugich zabiegów.
U pacjentów nieprzytomnych – uciskamy klatką piersiową jak przy masażu serca u dzieci – możliwa pozycja do góry nogami (np. odwrócenie na kolanie)
11. Oparzenia
Zdjąć odzież, pominąć usuwanie odzieży z samego miejsca poparzenia. chłodzić pod bieżąca zimną wodą przez 20-30 min. nie przykładać żadnych maści i tłuszczów załóż jałowy opatrunek podaj leki przeciwbólowe
12. Złamania
W złamaniach występuje obrzęk, ból i znaczne ograniczenie ruchomości unieruchamiamy zgodnie z zasadą, że usztywniamy miejsce urazu i dwa sąsiednie stawy. w przypadku złamań otwartych zakładamy jałowy opatrunek.
13. Zatrucia lekami
W przypadku zatruć lekami u pacjentów przytomnych należy sprowokować wymioty u pacjentów nieprzytomnych nie prowokować wymiotów, udrożnić drogi oddechowe i monitorować czynności życiowe, ułożyć w pozycji bocznej bezpiecznej. zabezpieczyć opakowania po lekach